Net zo pleitte Boeddha voor ‘ontwaken’ en ‘wakker worden’, om te zien hoe het werkelijk zit. En ook voor Boeddha bestaat het door ons gedachte ‘zelf’ niet, net zo min als voor Swaab of Dijksterhuis. Voor boeddhisten geldt: “Het zelf bestuderen is het zelf vergeten. Het zelf vergeten is verlicht worden.” ‘Ontwaken’ en uit de droomwereld komen van het door ons gedachte ‘zelf’.

We moeten beseffen dat ons onbewuste ‘zelf’ ons brein is, dat niets anders kan doen, dan wat er gedaan wordt. Je onbewuste speelt mee in de film, in de rol waarvoor het gecast is, en het mag jouw bewustzijn laten zien wát er uit komt. En je ziel wil zich zo laten verrassen door jouw, via bewustzijn bekwaam-wordend, onbewuste brein.

“Wie naar zijn ware zelf zoekt, moet vooral zichzelf loslaten” zei de mysticus Meister Eckart. “Hij moet op zoek gaan naar een dieper zelf, een ‘zelfloos zelf’.” Het ‘ik’ is een sta in de weg die uit de weg geruimd moet worden.

“Alle westerse mystieke denkers zijn het erover eens dat er voorbij de ratio nog iets ligt waar het denkvermogen geen vat op heeft” stelt Marc de Kesel. (Filosofie Magazine dec. 2018)

Dit inzicht laat je genieten van de film van jouw leven, en laat je ‘gelukkig zijn’. Er is geen keuze tussen dit of dat, er is enkel wat er voor jou is. Zelfs het feit dat je je rol speelt zoals je hem speelt, is wat er is. Er is op dit moment niets in jou dat anders zou kunnen doen. Schuldgevoel zou misplaatst zijn, want er is geen andere keuze. Jouw ego is een mechanisch oorzakelijk gebeuren. De regisseur, de ‘ik-die-ben’, heeft mij gecast om het mét mijn ‘mechanisme’ te doen.

“Je bestemming is niet noodzakelijk dat wat je geest wil. Je bestemming is niet noodzakelijk anders dan wat er hier en nu is.” (The texture of being. Roy Whenary) 

Het ‘leven’ zelf lijdt niet, en nergens is er ‘iemand’ die lijdt. Het is allemaal een kwantumgebeuren, en net als in een film. En waag het niet om naar buiten te treden en te doen alsof het allemaal ‘waar’ is. Juist dat wat wij ‘waar’ noemen is de droom. Wakker worden, en na afloop van de film zowel in ‘the good’, ‘the bad’, en ‘the ugly’ een geweldige zielservaring ontdekken. We moeten wakker worden! ‘Leven’ is voor mijn ziel hetzelfde als wanneer ‘ik’ naar een film kijk en er al of niet van geniet.    

Ook Plato zag het ‘leven’ als de gereduceerde status van een ‘droombestaan’. De geboorte is een ‘val’ van de ziel in een vergankelijk lichaam, en sterven komt neer op een soort ‘ontwaken’. Voor de neoplatonist Plotinus is sterven dan ook ‘het ware ontwaken’, de definitieve scheiding van ziel en lichaam. Het ware ‘wakker zijn’ is een ware opstanding úit het lichaam en niet mét het lichaam. Het sterven als het uur van de waarheid. Bevrijd te worden uit de droom.

In “De levensdroom” met ondertitel ‘Over de grap van het ik’ beschrijft Olette Luitwieler haar ‘ontwaken’ uit de droom. Een totale Copernicaanse omkering van haar wereldbeeld, een niet in woorden uit te leggen ervaren. Het volle besef dat je naar de film van je leven zit te kijken.

En ook hierin spelen the good, the bad en the ugly hun rol. En voor de film zijn ze allemaal nodig, en is de ene niet beter noch slechter dan de andere. Drama, vreugde en verdriet wisselen elkaar af. Er wordt schijnbaar gekozen, maar het script ligt globaal vast, en het brein speelt overtuigend zijn rol, als een stand-up comedian, conform zijn fabrieksinstellingen en ervaren. Alles gebeurt zoals het gebeurt, en het is volmaakt wat er gebeurt. De wereld is volmaakt in álles en in álle ‘imperfectie’. Alles is zoals het moet zijn.

En wanneer je ‘verstand’ afhaakt is er ook geen ‘zelf’ dat in de weg zit. “Je lichaam is het grootste obstakel van het Zelf”, zei Ramana Maharshi. Een andere manier om te zeggen dat het ‘ik’, met het verstand en zijn gevoelde emoties eerder een sta in de weg vormen.

In jou schept bewustzijn de wereld, net als in de chimpansee, alleen mag bij jou je brein ook getuige zijn. Waar bewustzijn getuige is van jouw onbewust gedrag, is daarna jouw onbewuste brein weer de getuige van dat ‘bewust gemaakte’ gedrag. Voor ons dé reden om te denken zélf het bewustzijn te zijn. Maar bewustzijn biedt alleen de reflectie op het reilen en zeilen van ego met de kans op bijstelling. En ‘mijn ware ik’ is ego plus bewustzijn.